Çameli Ziraat Odası

Vatan Hürriyet Ekmek

ZOBİS
ZOBİS
Çameli Ziraat Odası > ÇEKİRDEK KABAĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ

ÇEKİRDEK KABAĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ

Açıklama

ÇEKİRDEK KABAĞI YETİŞTİRİCİLİĞİ

Çerezlik kabak cucurbitaceae juss. Familyasından Cucurbita pepo L. türüne ait yazlık bir bitkidir. Zengin coğrafya ya sahip ülkemiz iklim ve toptak koşulları sayesinde kabak bitkisinin yetişmesine sorunsuz imkan vermektedir.

Kabak çekirdeği tohumları Akdeniz ülkelerinde ve Orta doğu ülkelerinde çerezlik olarak tüketilmektedir. Çerezlik tüketiminin yanı sıra tıbbi amaçlı kullanımıda mevcuttur. İçerdiği mineral, vitamin protein yağlar açısından zengin bir besin deposudur. İçerdiği yağ; gıda , kozmetik ve ilaç sanayinde kullanılmaktadır.

Lezzeti ve aroması ile damakta tad bırakan kabak çekirdeği kuruyemişler grubunda insanların ilgi odağı olmuştur. Özellikle Avrupa ülkelerinde tüketiminin fazla olması, bazı özel şirketlerinde pakette yurtdışına ihraç etmesi son yılllarda ülkemizde ekim alanlarının artmasına sebebiyet vermiştir. Türkiyedeki toplam ekim alanı TÜİK 2012 verilerine göre 32144 hektardır. Bunun sadece 10423 hektarı Nevşehir bölgemizde üretilmektedir.

 

Peki neden Kabak Çekirdeği Yetiştiriciliği;

1)​ Kuru ve Sulu tarımı yapılabilen bir ürünüdür.

2)​ Özellikle İç Anadolu da her ürünle münave özelliğinin olması,

3)​ Tek seferde hasat edilmesi , İlaç ,gübre, tohum masraflarının düşük maliyetli olması , Ekimden-Hasada kadar tüm tarımsal işlemlerde mekanizasyonunun olması, işçilik giderlerinin az olması üreticisine en çok cazip gelen taraftır.

4)​ Hasattan sonra çekirdek meyveden ayrıldığında yaş olarak kavrulabilir.

5)​ Hasattan sonra nemli olmayan depolarda 1-2 yıl saklanabilir. Bu özelliğnden dolayı üreticisine uygun piyasa koşullarında pazarlama imkanı vermektedir.

 

Yetiştiriciliğinde en büyük unsur olan tohumluk konusu günümüzde de sıkıntılıdır. Ülkemizde ıslah çalışmalarına ağırlık verilmemesi tohumun standardını belirliyememektedir. Yabancı tozalanan kabak bitkisinde meyvelerin farklı boy ve renkte olması tohumların tiplerini ve boylarını da farklı kılmaktadır. Tek tip bir tohum standardı sağlanamadığından üreticilerimiz tohumlarını kendileri üretmekte , tohumluk teminide yetiştiriciliği yoğun olan Nevşehir ilimizden sağlanmaktadır. Tohumlukta aranması gerken kriterler; Tohumluk renginin parlak olması , dolgun , iri, deforme olmayan , virüsden ari olarak seçilmeli. Tohumluk çeşitlerini tipine göre Çerçeveli, Hanım Tırnağı, Ürgüp sivrisi olarak gruplandırırız.

Çerçeveli:

Boyu 21 mm. , en geniş kenarları kalındır. Aynı zamanda bu çekirdek tipini Koç Tohumculuk 2010 yılında Nusem F1 adı altında ıslah etmiştir. Trakya bölgesinin tercih ettiği bir tiptir.

Hanım Tırnağı:

Ürgüp Sivrisine nazaran dar, uzun , ince İç Anadolu Bölgesinde kullanılan tüketicisinin özel tercih ettiği bir çeşittir.

Ürgüp Sivrisi:

İç Anadolu bölgesinin kullandığı 20-22 mm. Boyunda uzun, dar, kenarları kalın , dolgun çıtlatma kolaylığı olan bir çeşittir.

 

YETİŞTİRİCİLİĞİ:

İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ:

Vejatasyon süresi 140-150 gün olan sıcaklık ve kuraklıktan hoşlanmayan , ışığı seven bir bitkidir. İklim dalgalanması verimi ve kaliteyi direk etkiler. En iyi gelişme sıcaklığı 20-25 C dir.

Ağır ve kumlu topları sevmez. Humus miktarı fazla gevşek ve besin maddesince zengin topraklarda ideal yetiştiriciliği yapılır. Ph aralığı 6-7 olması istenir.

 

TARLA HAZIRLIĞI:

Tohum çimlenmesi ve bitki kök yapısının sağlıklı gelişmesi için tohum yatağı iyi hazırlanması gerekir. Çekirdeklik kabak yetiştirilecek tarla sonbaharda sürümü yapılarak kış yağışlarından faydanılması sağlanır. Erken İlkbahrda dekara 3-4 ton yanmış çiftlik gübresi verilerek toprağın su tutma kapasitesi ve havalanması artırılır. Toprakta oluşacak sıcaklıktan dolayı bitkinin topraktan çıkışında erkencilik sağlanır.

 

GÜBRELEME:

İlkbaharda yapılan toprak analizini dikkate alarak; dekara 30kg. TSP, 20kg. Potasyum Nitrat , 8 kg. A.Sülfat toprağa karıştırılmalıdır. Fosforlu ve potaslı gübrelerin ekimden önce Azotlu gübrelerin ise partiler halinde verilmesi önerilir.

 

EKİM:

Ekim toprak sıcaklığının 16-20 c olduğunda yani İç Anadolu bölgesi şartlarında Nisan sonu-Mayıs başı gibi elle veya mibzerle yapılmaktadır. Bitkinin dikine büyüyen yayılıcı bir gelişme gösteren özelliği dikkate alınarak

Kıraç Şartlarda Sıra Arası: 150-200 cm

Sıra Üzeri: 60-80 cm

Sulu Şartlarda Sıra Arası: 80-100 cm

Sıra Üzeri: 40-50 cm ekim derinliği ise 3-5 cm olarak yapılmaktadır.

Elle ekimde ocakvari ekim yöntemi kullanılıp tohum yatağına 3-4 adet tohum atılır. Sulu şartlarda elle ekimde dekara 1,5-2 kg. Çekirdek kullanılır. Kıraç şartlarda ise 500-700gr arasında değişir. Makinalı ekimde ise ekim normu 500-750gr. /da dır.

 

ÇAPALAMA VE SEYRELTME: 

Tohumlar 10-12 gün sonra topraktan çıkar. Bitki 4-5 yaprak olduğunda kaymak tabakası kırmak ve yabancı otlardan temizlemek için elle veya kazayağı ile çapalama yapılır. 1. çapayla birlikte her ocakta sağlıklı bir bitki kalacak şekilde seyreltme yapılır. İlk çapadan 2-3 hafta sonra 2. çapa yapılır. Daha sonra bitki sıra arasındaki toprak mesafesini kapatacağından gerek kalmaz.

 

SULAMA:

Tohumun verimini ve iriliğini etkileyen en önemli faktördür. Salma sulama küçük yapılan alanlarda , Yağmurlama sulama ve damla-sulama geniş arazilerde yapılmaktadır.Tabiiki şartlar uygun ise tavsiyemiz sağlıklı sulama sistemi olan damla-sulamadır. 2. çapadan sonra yani ilk meyve görüldüğünde 1 . sulama yapılır. İlk sulamayla birlikte dekara 10 kg Amonyum nitrat verilir. 1.sulamadan sonra çekirdek kabağı yetiştiriciliği bakım teknikleri Sulama-Gübreleme -ilaçlama olarak birbirinin parelellinde program dahilinde yürütülür . Sulama meyve hasat iriliğini tamamlayana kadar 2-3 hafta aralıklarla yapılır.Hasata 1 ay kala sulama işlemi bitirilir.

 

HASAT-KURUTMA:

Bitkinin yapraklarının ve gövdesinin tamamen sararıp kahverengine dönüştüğü, meyve sapının tamamen kuruyarak bitkinin gövdesinden kolayca ayrılacak duruma geldiğinde vejatasyon süresini tamamladığında hasada başlanır. Hasat kabakların bitkiden ayrılması ile olur. Hasat edilen bitkiler yağış söz konusu değilde 1 hafta kadar tarlada bekletilir. Bekletme işlemi çekirdeklerin meyve etinden daha kolay ayrılmasına neden olur. Son yıllarda geniş arazilerde yapılan tarımından dolayı meyveden çekirdeği ayırma işlemi kabak hasat makinaları ile yapılmaktadır. Meyveden ayrılan çekirdekler elle kaba temizliği yapıldıktan sonra temiz beton zemin üzerinde açık havada 10-15 gün bekletilerek kurutulur. Hasat zamanında İç Anadolu bölgesinde yağış olamasından dolayı kurutma önem isteyen bir durumdur. Çekirdekte nemden dolayı oluşacak siyahımsı leke hem pazar değerini bozmakta hemde acılık meydana getirmektedir. Kurutulan çekirdekler temiz çuvallara konularak satışa hazır hale getirilir veya depolama şartlarını taşıyan ambarlarda uygun satış piyasası bulana kadar bekletilir.

Kabak çekirdeği Nevşehir ilimizde yetiştiriciliğinin fazla yapılmasından dolayı TKDK (Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu) Nevşehir İl Koordinatörlüğü yöresel ürünler listesine almış olup ; işleme , kurutma, kavurma , pazarlama işlemlerini içeren tesislerin kurulmasında 400.000 Euro üst limitli %50 K.D.V den muaf (200.000 Euro) hibe desteği sağlamaktadır.

 

 

Çerezlik olarak tüketiminin yanı sıra halk arasında tıbbi amaçlı kullanımı da mevcuttur. İçerdiği mineral, vitamin, protein ve yağlar açısından önemli bir besin maddesidir. Özellikle yüksek yağ içeriği nedeniyle elde edilen yağ hem gıda endüstrisinde hem de ilaç ve kozmetik endüstrisinde önemli bir yere sahiptir.

Özellikle Avrupa’da çerezlik kabak yetiştiriciliğine ilginin artması son yıllarda ülkemiz genelinde de ekim alanlarının da bu paralelde artmasını sağlamıştır. Bununla birlikte Ülkemizde son yıllarda Kabak Çekirdeği yetiştiriciliğinin artmasının sebepleri şöyle sıralanabilir.

 

EKONOMİK NEDENLER;

Birim maliyetin nispeten düşük olması nedeniyle tercih edilmektedir. Özellikle İç Anadolu’da münavebe bitkisi olarak da değerlendirilmektedir. ilaç, gübre ve işçilik maliyetinin düşük olması bu bitkiye olan ilginin başlıca sebeplerindendir.

 

YETİŞTİRİCİLİK AVANTAJLARI;

Kıraç ya da Sulu koşullarda yetiştirilebilme imkânı üreticinin bütün arazilerinde bu bitkiyi değerlendirmesine imkan vermekte yukarıda da anlatıldığı üzere özellikle İç Anadolu da önemli bir münavebe bitkisi olmasını sağlamaktadır. Kendi türünden diğerlerine nazaran özellikle tek seferde hasat edilmesi, ilaç gübre ve tohum masrafının düşük olması, su tüketiminin daha düşük olması ekimden çekirdeklerin ayıklanmasına kadar tüm tarımsal işlerde mekanizasyon kullanımının bulunması işçilik maliyetlerini azaltmaktadır.

 

ÜRÜN VE PAZAR AVANTAJI;

Çekirdek kabağında hasattan sonra çekirdekler meyveden uzaklaştırıldığından dayanım süresi artmakta ve 1-2 yıl depolamaya imkân vermektedir. Ancak başta kendi familyasından diğer türlerde sebzelerde bu süre birkaç haftayı geçememektedir. Bu durum özellikle satış fiyatının düşük olduğu dönemlerde Pazar mecburiyetini ortadan kaldırarak üreticisin daha iyi koşulların sağlandığı dönemlerde pazarlama imkânı sağlamaktadır.